Review: Windows 10

Vandaag brengt Microsoft officieel Windows 10 uit. Reden genoeg voor een review. Eerder is er een preview geweest, inclusief eentje over een latere build. Maar er zijn zoveel nieuwe builds geweest dat ik besloot me alleen nog op de publieke versie te richten. Windows Insiders kregen al vóór vandaag de definitieve versie van Windows 10. Van de terugkeer van het startmenu tot aan de nieuwe browser Microsoft Edge en Office 2016. Wat is er allemaal precies veranderd ten opzichte van Windows 8 en Windows 7? Wat maakt het zo’n geweldige update? Je leest het in deze review.

Het was de meest gehoorde klacht over Windows 8: het startmenu dat vervangen werd door een startscherm. Microsoft dacht dat het de toekomst zou zijn om haar besturingssysteem voor tablets te optimaliseren. En dat is goed gelukt, maar velen waren het niet eens met de transformatie van de desktop op deze manier. Omdat er tegelijkertijd wel gebruikers van Windows 8 zijn die gewend zijn geraakt aan dat startscherm, komt Microsoft met iets dat Windows 7 en Windows 8 met elkaar combineert; het startmenu van Windows 7, met het ‘platte’ interface van Windows 8. En nog veel meer natuurlijk.

Het startmenu is terug, en hij is beter dan ooit

Ik ben zelf nooit tegenstander geweest van het startscherm van Windows 8. Maar ik kan alvast heel eerlijk zeggen dat Windows 10 me opnieuw aangrijpt. Het startmenu werkt veel fijner en sneller dan het startscherm. Net als in Windows 7 is het een scherm dat op een monitor met een resolutie van 1920×1080 ongeveer een zesde deel in beslag neemt. Het bekende en veelal geprezen Aero-effect, nu gewoon transparantie genoemd, is daarnaast weer terug. Aero geeft je net dat beetje gevoel van diepte in het hele systeem. Je ziet het ook terug in de taakbalk, in de volumecontrols, de netwerkinstellingen enzovoort.
In het startmenu bevinden zich uiteraard de programma’s die je het laatst gebruikt hebt en een snelkoppeling naar Windows Verkenner met daarnaast weer een pijltje waar je op kunt klikken om gepinde mappen te zien, Instellingen, opties om je pc aan of uit te zetten en natuurlijk eentje waarmee je al je programma’s tevoorschijn tovert. Heb je recentelijk een nieuw programma geïnstalleerd, maar deze nog niet geopend? Dan zie je naast ‘Alle apps’ de tekst ‘Nieuw’ staan. In Windows 8.1 werd dit al geintroduceerd.
Iets dat terugkeert uit Windows 8 is het tegelmenu. Die bevindt zich aan de rechterkant van het startmenu. Net als in Windows 8 vind je er je favoriete applicaties, standaard natuurlijk de apps die geoptimaliseerd zijn hiervoor. De tegels kun je groter of kleiner maken, zodat je de indeling helemaal naar wens kunt krijgen. Het startmenu zelf is overigens ook te vergroten. Sommigen vinden het bijvoorbeeld fijn als het tot aan de bovenkant van het scherm reikt, of tot aan de zijkant.

Zoeken in het startmenu is eveneens mogelijk. Alleen zie je de zoekbalk pas zodra je begint met typen. Of je klikt op de zoekbalk naast de Startknop. Je kunt dan zoeken naar al je programma’s, apps, bestanden, mappen en zelfs instellingen. In sommige landen heb je zelfs de mogelijkheid je stem te gebruiken met behulp van spraakassistent Cortana. Helaas valt Nederland niet onder deze landen en ik besloot de feature dan ook niet mee te nemen in deze review.
De terugkomst van het startmenu is duidelijk een gewin, waar ik opvallend genoeg nooit het idee heb gehad dat ik het miste in Windows 8. Het brengt vooral gemak met zich mee. En het is ook sneller, dat alleen al maakt het tot een fijne toevoeging.

Action Center verzamelt je meldingen

Meldingen in Windows zijn tot nu toe altijd slecht geregeld. Heb je een app als Twitter en je ontvangt een melding, dan verdwijnt deze daarna voorgoed. Terwijl andere besturingssystemen (iOS, OS X en Android) al over een oplossing beschikken. En dat is het berichtencentrum. In Windows 10 wordt deze functionaliteit toegevoegd onder een al bestaand iets: Action Center! Zo simpel als je je maar bedenken kunt, is Action Center een plaats waar al je meldingen zich bevinden. Voorheen kreeg je er al bijvoorbeeld te zien dat je al even geen reservekopie meer hebt gemaakt, maar met Windows 10 kunnen andere programma’s ook gebruik maken van de functie. Het mooie voor ontwikkelaars is dat hier niet per definitie een speciale API voor hoeft te worden gebruikt.
Action Center biedt zowel een plaats voor je meldingen als voor eenvoudige instellingen

Maar het blijft niet bij alleen het kunnen zien van je recente meldingen. Action Center laat onderaan ook een aantal handige instellingen zien. Vergelijkbaar met hoe bedieningspaneel in iOS en Quick Settings in Android werken. Je kunt snel wifi in- of uitschakelen bijvoorbeeld. Of Bluetooth, stille uren waarbij meldingen tijdelijk niet binnenkomen. Er is ook een knop aanwezig voor het snel aanmaken van een notitie. Daarnaast is er een optie om de speciale tabletmodus te activeren.

Task View helpt je je desktop op orde te brengen

Het overkomt iedereen weleens. Je hebt op een gegeven moment zoveel programma’s open staan dat je niet eens meer weet waar ze zich allemaal bevinden. Iets dat al heel lang in Windows zit als oplossing is dat je met Control + Alt + Tab een weergave krijgt van al je openstaande programma’s. Met de pijltjestoetsen of natuurlijk de tabtoets kun je dan navigeren door de lijst. Druk op Enter om een geselecteerd programma tevoorschijn te halen. In Windows 7 was er daarnaast Aero Flip 3D, mits de computer Aero überhaupt ondersteunt natuurlijk.
Task View biedt een overzichtelijke weergave van al je actieve programma’s en desktops
In Windows 10 gaat Microsoft een stap verder. De Ctrl + Alt + Tab manier is er nog steeds, maar daar komt nu Task View bij. Druk je op Windows-toets + Tab of klik je gewoon op Task View (rechts van het vergrootglas) dan krijg je een soort licht transparante overlay te zien. Hier bevinden zich al je openstaande vensters vanuit een bird’s-eye view (vogelperspectief). Klik op een programma, en je opent deze. In de screenshot zie je ook dat er onderin drie desktops staan. Ook dat is volledig nieuw. Het brengt vooral orde naar je bureaublad. Zo zou je een desktop kunnen aanmaken voor je werk en eentje voor thuisgebruik.
Twee programma’s naast elkaar gebruiken

Meerdere programma’s weergeven op een scherm is al heel lang mogelijk op desktop besturingssystemen. Maar dit heeft altijd onhandig gewerkt; je bent een hele tijd bezig met het vergroten of verkleinen van een venster om te zorgen dat er twee of zelfs meer naast elkaar passen. In Windows 8 ging dit al iets makkelijker, mits je een app gebruikte. In Windows 10 werkt het slimmer en daardoor veel sneller. Door een venster naar links, rechts of een hoek te slepen krijg je een licht transparante overlay – of een soort rand – te zien. Die geeft aan hoe een venster geplaatst zal worden als je deze loslaat. Heb je dat gedaan, dan hoef je een tweede programma niet eens meer te slepen naar de zijkant, want je krijgt meteen net als in Task View je openstaande programma’s te zien. Klik er eentje aan, en je kunt beginnen met het echte multitasken.

Vind je twee programma’s naast elkaar nog niet genoeg? Dan kun je natuurlijk ook drie programma’s tegelijkertijd gebruiken. Of zelfs vier. Vier is het maximum, en dat is maar goed ook. Want je merkt al gauw wat voor beperkingen het oplevert:

Vier programma’s op één scherm ziet er gaaf uit, maar erg praktisch is het niet

Instellingen vs Configuratiescherm, welke wint?

Instellingen is een applicatie die met Windows 8 geïntroduceerd werd. Het was vooral de bedoeling dat mensen met een tablet op deze manier de belangrijkste zaken instellingen kunnen beheren. Velen waren en zijn nog altijd geneigd Configuratiescherm te gebruiken. Dit kan wellicht veranderen met Windows 10. Daar is de Instellingen-app namelijk uitgebreider dan ooit.

Instellingen heeft een makeover gekregen

Net als bij Configuratiescherm krijg je na het opstarten allerlei categorieën te zien: Systeem, Apparaten, Netwerk en internet, Personalisatie, Accounts, Tijd en taal, Toegankelijkheid, Privacy en Update en beveiliging. Hieronder zie je de vergelijking met Configuratiescherm. Het is in principe volledig hetzelfde, alleen de namen zijn wat anders.

Terug naar Instellingen. In Windows 10 is de app zodanig aangepast dat je nu zowat alles kunt beheren, zoals je dat gewend bent met Configuratiescherm. Natuurlijk krijg je veel meer instellingen te zien zodra je op zo’n categorie hebt geklikt. Hieronder zie je de instellingen voor Personalisatie en daarvan weer Kleuren. Je kunt er de kleuren van de taakbalk kiezen. Wil je dat doorschijnende, Auro-achtige effect niet, dan kun je het uitschakelen.

Instellingen is dus uitgebreider dan ooit en zal mensen vast en zeker van Configuratiescherm halen. Sterker nog, het zou me niets verbazen als over een paar jaar het hele programma vervangen wordt door Instellingen. Vooralsnog is het in mijn ogen nog geen fijn alternatief, maar wellicht heeft dit alles te maken met wennen aan de nieuwe interface. Voor mensen die niet zo technisch zijn is het in elk geval een flinke verbetering.

Windows Verkenner ziet vooral kleine verbeteringen

Windows Verkenner is duidelijk de meestgebruikte toepassing van ieder Windows-besturingssysteem. Overdreven? Nee, hoor. Verkenner is namelijk een vaste plek waar je al je bestanden kunt vinden. Maar dan ook echt ál je bestanden. Documenten, afbeeldingen, muziek, video’s. En je harde schijven (zowel intern als extern), mappen die op een server staan en nog veel en veel meer. Het heet niet voor niets Windows Verkenner. Je kunt er alles vinden dat op je pc staat.
Windows Verkenner is op bepaalde punten aangepakt
Om deze reden is het belangrijk dat Microsoft continu kijkt naar hoe de ervaring verbeterd kan worden. De veranderingen lijken in eerste instantie niet groot, maar het zit ‘m dan ook in de zaken die wat meer verborgen zitten. Op het gebied van design is al een voorsprong gemaakt. Windows 8 toonde nog veel elementen van Windows 7, zoals de iconen. In Windows 10 zijn deze volledig aangepast om in consistentie met de rest van het besturingssysteem te blijven. Niet alleen dat is opnieuw ontworpen trouwens, ook het snelmenu is op de schop gegaan. En zo zijn er veel meer van zulke zaken waar Microsoft duidelijk laat zien dat ze echt kwalitatief werk willen leveren.

Maar dat is nog niet alles. Als je goed kijkt, zie je linksbovenin het scherm een nieuwe categorie: Quick access. Dit geeft je snel toegang tot bepaalde mappen. Je kunt zelf mappen vastpinnen zodat deze daar komen te staan.

Command Prompt is handiger geworden

Huh, Command Prompt? Wat is dat??? Ja, niet iedereen kent deze tool. Toch is Command Prompt, vaak afgekort tot ‘cmd’, hetgeen waar Windows mee begon. De allereerste computers draaiden DOS dat op een soortgelijke manier werkte. Veel mensen, voornamelijk experts, gebruiken het nog steeds voor bepaalde zaken. Ik bijvoorbeeld, test regelmatig mijn internetverbinding via deze weg. Velen tikken gewoon Google.nl in de adresbalk. Maar middels het ping commando kun je er achter komen of je verbinding daadwerkelijk goed werkt. Natuurlijk is cmd ook een handige tool voor het weergeven van je netwerkgegevens door het ipconfig commando te gebruiken.

Cmd is eigenlijk altijd een beetje hetzelfde gebleven. Een venstertje met een zwart tekstvak en witte tekst. Het is wel mogelijk die tekst aan te passen trouwens. Maar dat is niet nieuw. Wat wel nieuw is, de komst van toetscombinaties. Als je eerst tekst wilde kopiëren of plakken, moest je rechtsklikken. Control + C of Control + V is nooit mogelijk geweest, je kreeg dan ^C of ^V te zien. In Windows 10 voegt Microsoft deze toetscombinaties, samen met een hoop andere, toe aan het Command Prompt. Tekst selecteren bijvoorbeeld, doe je door Shift + pijltjetoets links of rechts in te drukken. Klaar met selecteren? Druk op Control + C en je tekst is gekopieerd naar je klembord. Er zijn nog véél meer toetscombinaties toegevoegd, deze kun je allemaal hier vinden.

Microsoft Edge verslaat Internet Explorer op alle fronten

Internet Explorer, één van de bekendste browsers van de wereld. Eens was dit een browser waar iedereen alle lof over uitsprak. Tegenwoordig is het juist het lelijke eendje van alle bekende browsers. Chrome, FireFox en Safari worden door veel mensen als de populairste browsers gezien. Safari dan wel weer alleen op iOS en de Mac.

Totdat Microsoft ineens een compleet nieuwe browser aankondigt. Project Spartaan heette het eerst, nu is het omgedoopt tot Edge. Microsoft Edge. Ontwikkelaars bij Microsoft claimen dat de browser inmiddels Chrome en Safari verslaat op hun eigen JavaScript benchmarks. Allemaal leuk en aardig natuurlijk, maar nu weet ik nog niet wat Microsoft Edge is. Laten we ons daar dus maar eens op gaan richten.

Het startscherm van Microsoft Edge

Elke keer wanneer je Microsoft Edge opstart krijg je standaard bovenstaand scherm te zien. Je ziet onder meer het weer en nieuws. En natuurlijk… De adresbalk. Echter bevindt deze zich lager. Klik je onder de tabbladenbalk boven dan verschijnt daar de adresbalk met een mooie animatie.

Tekenen in een webbrowser? Het kan in Microsoft Edge!

Heb je weleens dat idee gehad dat je op een website bent waar je eigenlijk een notitie bij wilt zetten? Of je wilt iets markeren, om het vervolgens te delen met iemand. In Microsoft Edge is nu een tool te vinden waarmee je kunt tekenen, je kunt tekst markeren, typen en zelfs een screenshot maken. Er wordt als het ware een screenshot gemaakt wanner je dit tooltje activeert via het icoontje met een vierkantje en daarin een pen. Op die manier kun je probleemloos een webpagina ‘bewerken’.

De bekende leeslijst, favorieten, geschiedenis en downloads bevinden zich ook in gewoon in Edge. Door op het icoontje links van de tekentool te klikken opent zich een zijbalk waar je al deze zaken te zien krijgt. Als je op een website bent of je ziet een interessant artikel die je later nog wilt lezen, dan klik je op het sterretje rechtsbovenin en kies je het tabblad leeslijst. Natuurlijk klik je tot slot op Toevoegen om te zorgen dat het daadwerkelijk in

Microsoft Edge is een frisse nieuwe webbrowser die wat mij betreft flink wat klappen gaat uitdelen naar Chrome, FireFox en Safari. Vraag is of het deze browsers daadwerkelijk zal verslaan. Qua snelheid ligt dat in ieder geval wel goed, evenals qua hardwaregebruik; als er iets is waar Chrome en FireFox slecht op presteren dan is het wel het RAM-verbruik. Waar Chrome bij mij op het moment van schrijven zo’n 122 MB werkgeheugen gebruikt, heeft Microsoft Edge bij hetzelfde gebruik slechts 27 MB nodig. Dat is een immens verschil. Genoeg redenen om over te stappen naar Edge dus!

Met Office 2016 bouwt Microsoft verder op zijn voorganger

Microsoft is naast ontwikkelaar van het Windows-besturingssysteem het bedrijf dat het meestgebruikte kantoorpakket ter wereld beheert: Office. Met iedere nieuwe versie van Windows brengt Microsoft een grote update uit voor Office. Met Windows 7 was dat Office 2010, met Windows 8 was dat Office 2013 en nu, met Windows 10 is Office 2016 alweer uit!
Word, Excel en PowerPoint zijn beter dan ooit met Office 2016
Het mooie van deze nieuwe versie is dat het in de meeste opzichten nog op zijn voorganger lijkt. Sterker nog, er is een optie waarmee je het Office-thema kunt wijzigen naar wit. Het ziet er dan hetzelfde uit als Office 2013. Maar het mooiste is het nieuwe thema, kleurrijk. Hierbij wordt het witte achtergrond een beetje grijzig, en het bovenste gedeelte waar alle bewerktools zich bevinden is dan in de kleur van het programma dat je gebruikt. Voor Word is dat blauw, voor Excel groen en voor PowerPoint rood.
Office 2016 brengt vooral verbeteringen aan voor hogere productiviteit, het gebruik zelf en voor IT-beheerders. Het is lastig om álles te noemen, dus ik ga een aantal voorbeelden van vernieuwingen noemen.
Onder meer het invoeren van mathematische functies, zoals dit in OneNote al langer mogelijk kon, is nu mogelijk. Dit houdt in dat je met een pen, je vinger of een aanwijsapparaat (denk aan een muis) een wiskundige vergelijking kunt ’tekenen’. Ook zijn er nieuwe diagrammen die je kunt gebruiken voor het weergeven van data. Gebruik je een extra groot beeldscherm, bijvoorbeeld voor een presentatie, dan biedt Office 2016 een hogere DPI (dots per inch) van 250% en 300%. Zoals ik eerder vertelde is er een nieuw Office-thema, kleurrijk en natuurlijk wit. Maar er is ook, voor mensen die echt zo min mogelijk wit willen, een speciaal donker thema. Verder is er nu ‘Tell me’. Als je iets over een Office-functie zoekt, dan kun je dat in natuurlijke taal vragen via de zoekbalk rechts van het tabblad Beeld. In het voorbeeld hieronder typte ik ‘ik wil een opmerking invoegen’, en er komt direct te staan ‘Opmerking invoegen’. Het maakt gebruik van kunstmatige intelligentie. Je kunt een vraag stellen zoals je dat normaal zou doen bij een persoon. Je krijgt bijvoorbeeld hetzelfde resultaat als hieronder, wanneer je het volgende typt: ‘hoe voeg ik een opmerking in?’.
Hekel aan al dat wit? Het nieuwe thema ‘donkergrijs’ is je beste vriend
Een laatste functie waar ik het over wil hebben heeft alles met de cloud te maken. Microsoft ziet de cloud als iets waar flink in geïnvesteerd moet worden. Immers, het aantal gebruikers dat via deze weg werkt groeit de laatste jaren flink. Met Office 2016 laat Microsoft dit ook goed zien. Want je kunt voortaan in real time met meerdere mensen aan een document werken. Vanzelfsprekend zie je gelijk wat iemand aangepast heeft.
Met Office 2016 bouwt Microsoft verder op de inmiddels enorm uitgebreide kantoorsoftware. In de praktijk zal het niet veel anders aanvoelen dan Office 2013. En dat is goed, want dan valt er simpelweg niets te leren. Je hoeft nergens aan te wennen verder, tenzij je Office 2013 nooit gebruikt hebt natuurlijk. Office 2016 zal binnenkort los worden uitgebracht.

Windows 10 = Windows 7 + Windows 8

En ja hoor, we zijn alweer aangekomen bij het einde. De conclusie!
Ik ben nooit tegenstander geweest van zowel Windows 8 als van Windows 7. Het startmenu van Windows 7 was handig en efficiënt in gebruik, maar het startscherm in Windows 8 zag er aan de andere kant veel leuker uit met die tegeltjes. En voor oudere mensen is het een makkelijkere manier om ergens te komen, omdat die tegels lekker groot zijn. Windows 10 komt met een compromis. Zoals ik eerder zei, krijg je het startmenu van Windows 7, met het design en de tegelapps van Windows 8. En niet alleen het startmenu deelt het design met de vorige Windows-versie. Ook de taakbalk, de de functies in die taakbalk zoals het vernieuwde Action Center hebben dat platte. En dat mooie doorschijnende Aero-effect dat je in Windows 7 had.
Task View biedt meer mogelijkheden voor mensen die echt het beste uit hun computer willen halen voor hoge productiviteit. Je krijgt in een vogelperspectief al je openstaande vensters te zien. En voor meer orde kun je meer dan één bureaublad gebruiken. Eentje voor privégebruik en eentje voor je werk. Waarom ook niet?
De nieuwe Instellingen-app kan een mooie vervanger voor configuratiescherm worden. Eigenlijk is dit het al, maar het vergt wat gewenning. Zeker als je in Windows 8 nog altijd veel gebruik maakt van configuratiescherm. Maar voor de a-technische mensen kan Instellingen extra makkelijk in gebruik zijn, omdat de termen toch wat begrijpelijker zijn. En alles ziet er hier en daar verfijner uit.
Microsoft Edge is de vervanger van Internet Explorer en zou zelfs Chrome, FireFox en Safari uit de weg kunnen ruimen qua populariteit. Het zou mij niets verbazen, want de snelheid en hardwareverbruik krijgen van mij zelf een dikke voldoende. Het is een frisse nieuwe browser die iedere Windows 10-gebruiker absoluut een keer uitgeprobeerd moet hebben.
En dan tot slot Office 2016. Waar Office 2013 al behoorde tot de bekendste kantoorsoftware biedt Office 2016 net wat meer mogelijkheden. Vooral voor cloudgebruikers in de enterprise. Maar ook voor gewone gebruikers zijn er interessante nieuwigheden te vinden.
Ik heb nog nooit zo’n goed afgewerkt besturingssysteem gebruikt, en dat zeg ik als Windows Insider die vanaf de eerste preview op Windows 10 zit. Windows 7 en Windows 8 waren goed, maar Windows 10 is één en al perfectie. Je ervaart dit pas echt als je zelf op de nieuwe versie zit. Daarom raad ik iedereen aan te upgraden.
Windows 10 is vanaf vandaag gratis verkrijgbaar voor gebruikers van Windows 7 en Windows 8.1. Om het te kunnen installeren is minimaal de volgende hardware vereist:
  • 1 GHz processor of hoger
  • 1 GB geheugen voor 32-bits systeem of 2 GB voor de 64-bits versie
  • 16 GB vrije opslagruimte voor de installatie
  • Een DirectX 9 videokaart die werkt met de standaard WDDM-driver
Voor de beste ervaring is het daarnaast aan te raden een beeldscherm te hebben met een resolutie van 1366×768 of hoger. En niet te vergeten, de wil om nieuwe dingen te proberen! Want Windows 10 mag dan wel een combinatie van Windows 7 en 8 zijn, het is toch hier en daar heel anders.
Ik dank iedereen voor het lezen van deze review en wens jullie dan ook succes met het uitproberen van Windows 10. Het is de moeite waard!

Tom de Beer | hoofdredacteur
Techblogger en Apple-fan in hart en nieren, student Medewerker Beheer ICT met passie voor netwerken, en altijd bereid kennis en ervaring op te doen. Tevens gecertificeerd Microsoft Office Specialist Master en Microsoft Technology Associate, taalfanaat en enorme fan van Lady Gaga.

2 REACTIES

  1. Interessant, en leuk geschreven artikel Tom. Je zou zo bij een redactie van een computerblad kunnen werken. Toen ik vanochtend opstond, natuurlijk meteen mijn computer opstarten terwijl ik boterhammen aan het smeren was. Voor mij stond de update helaas nog niet klaar. Moest ik toch maar naar mijn werk gaan met een verouderde Windows op mijn pc. Snik. Vanavond hopelijk is ie er 🙂

    • Veel mensen hebben de update nog niet. Ik had wel ergens gelezen dat als het nog niet beschikbaar is bij iemand, je dan via de C-schijf in een verborgen map (kun je weergeven via Beeld > Verborgen mappen ) alsnog je Windows installatie kunt krijgen.

      Maar het is gewoon eventjes geduld hebben. En geloof me, het is het waard 😉

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Vul alstublieft uw commentaar in!
Vul hier uw naam in